Het is helaas al maanden onrustig in Oekraïne. Op 24 februari 2022 viel Rusland dit land binnen met als doel het te annexeren. Sindsdien woedt er een hevige strijd. Dit is Oekraïne helaas niet vreemd. De geschiedenis van Rusland en de voormalige Sovjet landen is er een die gekenmerkt wordt door onderdrukking en geweld. Toen ik het boek Dochters van Kiev tegenkwam, wist ik dat ik het wilde lezen om meer te leren over Oekraïne en haar geschiedenis.
Titel: Dochters van Kiev
Auteur: Erin Litteken
Vertaler: Henske Marsman
Verschijningsdatum: 4 oktober 2022
Uitgeverij: HarperCollins
Aantal pagina’s: 368
ISBN: 9789402711271
Genre: Literatuur, Romans, Historische fictie
Drie generaties vrouwen vertellen het verhaal van Oekraïne, voor lezers van De tatoeëerder van Auschwitz. Per boek gaat € 2,50 euro naar hulp aan Oekraïne. In 1929 leidt de zestienjarige Katya nog een onbezorgd leven; ze wordt omringd door familie en is verliefd op haar buurjongen. Maar Stalins plan om Oekraïne, de graanschuur van Europa, in te lijven bij het communistische collectief roept een afschuwelijke hongersnood over het land af. Buren verdwijnen, voedsel wordt schaars en verzet wordt duur betaald. Toch lonkt er zelfs in de donkerste tijden liefde voor Katya. Zeventig jaar later. Omdat Katya’s kleindochter Cassie jong weduwe is geworden trekt ze tijdelijk bij haar oma in. Daar ontdekt ze het dagboek van haar grootmoeder, dat het schokkende verhaal achter haar familie onthult: een verhaal over hoop, doorzettingsvermogen en liefde onder de meest barre omstandigheden.
Deze roman vertelt het verhaal van drie generaties vrouwen. Te beginnen bij Katya, die door haar kleindochter Cassie Bobby wordt genoemd als koosnaampje voor grootmoeder. Het gaat niet goed met Katya en daarom komt Anna, Cassie’s moeder, Cassie halen. Ook met Cassie gaat het niet goed. Na het verlies van haar man is ze zichzelf niet meer en weet ze niet goed hoe ze het leven voor haarzelf en haar dochtertje Birdy weer op de rit moet krijgen. Birdy praat sinds het verlies van haar vader niet meer. Met frisse tegenzin besluit Cassie mee te gaan met haar moeder om een oogje in het zeil te houden bij haar grootmoeder. Het valt iedereen op dat Katya zich steeds vreemder begint te gedragen. Steeds vaker slaat ze “wartaal” uit en Cassie weet niet goed wat ze hiermee aan moet. Ze weet eigenlijk weinig van haar oma’s verleden, daar werd over gezwegen. Als Cassie dieper gaat graven komt ze erachter waarom haar oma hierover zweeg, het verleden is te pijnlijk. Tijdens het oprakelen van Bobby’s verleden krijgt Cassie hulp van een aardige buurman die, in tegenstelling tot haar, wel Oekraïens kan lezen en daarom dient als vertaler. Het ontgaat niemand echter dat Cassie en de buurman steeds meer voor elkaar beginnen te voelen. Lukt het Cassie om zelf ook het geluk weer terug te vinden?
Het verhaal wordt afwisselend verteld vanuit Katya in de periode van 1929 tot en met 1934 en Cassie in 2004. Inmiddels woont de familie in Amerika, maar dat was niet altijd zo. In 1929 lijkt het leven van de zestienjarige Katya nog zorgeloos. Dat verandert echter als de troepen van Stalin het land binnenvallen en alles opeisen wat ze tegenkomen. Langzaam verliest Katya zo’n beetje alles wat haar lief is. De opmars van Stalin, het rekruteren van medestanders en de geleden verliezen worden door de auteur goed weergegeven. Hierdoor wordt pijnlijk duidelijk dat de huidige situatie in Oekraïne veel weg heeft van die in je jaren ’30 van de twintigste eeuw. Dit stukje geschiedenis is echter in de doofpot gestopt en er is daarom weinig over bekend. Het verhaal van Katya intrigeert, want je wilt als lezer weten hoe het verder gaat. Het is heel veel ellende, maar in deze ellende zijn er ook lichtpuntjes. De geschiedenis heeft Katya verhard, ze staat het zichzelf niet toe om emoties te voelen. Ze moet door, voor haar familie.
Meestal weet in romans die het verhaal vanuit twee tijdlijnen vertellen alleen het verhaal uit het verleden echt te boeien. Hier is dat niet het geval. Cassie heeft net als haar oma een traumatische gebeurtenis doorgemaakt. Doordat zij naar haar oma verhuisd om te helpen vindt ze aantekeningen uit het verleden. Haar oma heeft haar en haar moeder nooit veel verteld over het leven in Oekraïne en Cassie is hier dermate door geïntrigeerd dat ze nieuwsgierig is geworden. Uiteindelijk blijkt dit haar weg naar herstel te zijn en als lezer ben je hier ook benieuwd naar. Je wilt daarom door blijven lezen. Toch kan ik niet ontkennen dat ik het verhaal van Katya net iets interessanter vindt omdat dit stukje geschiedenis nieuw is voor mij. De impact die dit zeventig jaar later nog steeds op Katya heeft is schrijnend. Ik kan echter niet ontkennen dat het Litteken goed is gelukt om mij het hele boek geboeid te houden, vaak wil ik dat het verhaal in het heden snel voorbij is zodat ik terug kan in de geschiedenis.
Dochters van Kiev van Erin Litteken is een aangrijpend verhaal over een deel van de Oekraïense geschiedenis waar angstvallig over werd gezwegen. Langzaam maar zeker komt dit naar buiten en dit boek is hier een goed voorbeeld van. Helaas is deze geschiedenis vergelijkbaar met de huidige omstandigheden in Oekraïne. Dit verhaal heeft me meer geleerd over het land dat dagelijks in het nieuws is. Naast dat deze roman als doel heeft om een pijnlijke historie bloot te leggen, weet het ook nog eens de gehele tijd te intrigeren. Ik kan dit boek daarom van harte aanraden als je meer wilt leren over Oekraïne en haar geschiedenis.